ภาวะการมีบุตรยาก (Infertility) หมายถึง การที่คู่สมรสไม่สามารถตั้งครรภ์ได้หลังจากได้พยายามให้มีบุตร ด้วยการมีเพศสัมพันธ์สม่ำเสมอโดย ไม่ได้คุมกำเนิดมาแล้วอย่างน้อย 1 ปี การมีบุตรยากแบ่งได้เป็น 2 ชนิด คือ
การมีบุตรยากชนิดปฐมภูมิ (primary infertility) หมายถึง ไม่เคยมีการตั้งครรภ์มาก่อน
การมีบุตรยาก ชนิดทุติยภูมิ (secondary infertility) ที่หมายถึง เคยมีการตั้งครรภ์มาก่อน โดยการตั้งครรภ์อาจสิ้นสุดโดยการคลอดหรือการแท้ง แล้วไม่ตั้งครรภ์อีกหลังจากได้พยายามจะมีบุตรมาแล้วอย่างน้อย 1 ปี
จากการศึกษาขององค์การอนามัยโลก ในปี 1988 คาดคะเนว่าการมีบุตรยากพบในประชากรวัยเจริญพันธุ์ทั่วไปประมาณร้อยละ 8 ดังนั้นจึงพอจะประมาณได้ว่าทั่วโลกจะมีคู่สมรสที่มีปัญหานี้ประมาณ 50 ถึง 80 ล้านคน และจะเพิ่มขึ้นทุกปี ประมาณปีละ 2 ล้านคน สาเหตุที่ปัญหานี้มีแนวโน้มสูงขึ้น เนื่องจากปัจจัยหลายประการ เช่น ประชากรในวัยเจริญพันธุ์แต่งงานช้าลง และบางครั้งก็ยังไม่พร้อมจะมีบุตร เมื่อแต่งงาน มีการคุมกำเนิดหลากหลายวิธี เมื่ออยากมีบุตรอายุจะสูงขึ้นทำให้มีบุตรยากขึ้น นอกจากนี้อุบัติการณ์ของโรคติดต่อทางเพศสัมพันธุ์เพิ่มขึ้นตามลำดับ ตลอดจนมีการทำหมันมากขึ้นแต่ก็มีการหย่าร้างเพิ่มตามกัน เมื่อแต่งงานใหม่ก็จะมีปัญหาการมีบุตรยากตามมาเหล่านี้เป็นต้น
สาเหตุที่ภาวะการมีบุตรยากนั้นมุ่งประเด็นไปที่ผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย
ปกติแล้วผู้ชายจะผลิตอสุจิเป็นประจำทุกวัน แต่สำหรับผู้หญิงนั้น จำนวนไข่ที่ผลิตออกมาจากรังไข่ถูกกำหนดตายตัวมาตั้งแต่เกิดแล้ว และจะมีการตกไข่ออกมาเดือนละใบไปเรื่อย ๆ โดยในระหว่างช่วงเวลาที่ผ่านมาคนเราจะผ่านสิ่งแวดล้อม รังสี และสารอาหารต่าง ๆ ที่มากระทบ รังไข่ก็จะมีการเสื่อมคุณภาพ ยิ่งอายุมากขึ้น โอกาสที่จะได้ไข่สมบูรณ์ก็น้อยลง การมีบุตรก็จะยากขึ้น